© ANP. Deelnemers tijdens de stille tocht in het centrum voor de slachtoffers van

de in de Oekraine gecrashte vlucht MH17 van Malaysia Airlines.

Afval verwerk je, rouw niet. Rouw gaat niet over, het wordt een deel van je levensverhaal. We kunnen troost bieden, maar het verdriet niet wegnemen, schrijft Riet Fiddelaers-Jaspers, rouwdeskundige bij Expertisecentrum Omgaan met Verlies.

"Sinds de ramp met MH17 is deze vraag vele malen gesteld: hoe lang gaat het duren voordat de nabestaanden over hun rouw heen zijn? Of als variant: hoe lang duurt het om rouw bij zo'n verlies te verwerken?

Het is menselijk en dus te begrijpen dat we willen weten waar we aan toe zijn. We zijn de controle kwijt en voelen ons machteloos. Om enig houvast te krijgen, stellen we vragen die ons misschien een beetje controle teruggeven. Alleen: zo werkt het niet.

Rouwen heeft te maken met gehecht zijn aan iemand, van iemand houden. Die liefde gaat niet over door de dood. Over liefde kom je niet heen, dus over rouw ook niet. Jean Jacques Suurmond schreef: Rouw is liefde die zijn adres is kwijtgeraakt. Het zoeken, het dwalen, met je ziel onder de arm, herkennen vele rouwenden. Je weet niet waar je het zoeken moet.

Verwerken is ook een woord dat de lading niet dekt. Afval verwerk je, rouw niet. Het enige dat je in de loop van de tijd kunt doen met je verlies is verweven in je leven. Het wordt een deel van je levensverhaal, een hoofdstuk dat je er niet bij had willen hebben en er toch onlosmakelijk bij is gaan horen. Rouw blijft dus bij je, als deel van jouw persoonlijke levensgeschiedenis en gaat niet over. Dat betekent overigens niet dat alle nabestaanden hun leven lang ongelukkig blijven."

Lees verder